Serie over de ontwikkeling van vensters in Nederland
Deel III : Het Franse venster (en het Empire schuifraam)
Voor het blad ‘Sinds jaar en dag – in Aarlanderveen’ schreef Marco een artikel over de ontwikkeling van vensters in Nederland aan de hand van voorbeelden in Aarlanderveen.
De afgelopen twee weken hebben wij uit dit artikel het kruiskozijn en het schuifraam uitgelicht en in dit deel staat het Franse venster en het daarvan afgeleide Empire schuifraam centraal.
Bouwmeester Jacob van Campen was een van de eerste architecten die in Nederland het zogenaamde Franse venster toepaste, namelijk in het Stadhuis op de Dam in Amsterdam. Bij dit type venster konden de onderramen naar binnen opendraaien, terwijl ze in gesloten toestand in elkaar vielen. Van dit deftige Franse schuifraam werd het Empire schuifraam afgeleid: een 6 ruits schuifraam met een brede middenroede, die er uitzag als een geprofileerde stolpnaald, maar die in werkelijkheid dus gewoon een vaste raamstijl was. Een voorbeeld is Dorpsstraat 5, waarbij de brede middenroede is geprofileerd met een ronde kraal. Een ander voorbeeld vinden we bij de vensters van Zuideinde 12. De zeer brede middenroeden zijn hier voorzien van een kraal met houtsnijwerk. In de grote steden werden deze Empire schuiframen vaak nog rijker versierd, waarbij de wisseldorpel en de middenroede werden voorzien van houtsnijwerk in de vorm van overlappende eikenbladmotieven.
In het volgende deel van deze serie kijken we naar de laatste ontwikkelingen van het historische venster.
